We beginnen het jaar met een bijzondere lezingenreeks waarin onze eigen experts centraal staan. Conservatoren van Rijksmuseum Boerhaave nemen je mee in de verhalen achter onze unieke wetenschappelijke collectie. Kijk hier voor de hele reeks.
In de eerste dertien jaar vanaf de eerste uitreiking van de Nobelprijs in 1901 wonnen meteen al vijf Nederlandse natuurwetenschappers een Nobelprijs. Ze waren de uithangborden van de Tweede Gouden Eeuw, de bloeiperiode waarin de Nederlandse natuurwetenschappen in die tijd verkeerden.
Interessant is dat inhoudelijk gezien deze vijf Nobellaureaten iets fundamenteels deelden: de rotsvaste overtuiging dat atomen en moleculen werkelijk bestonden. In deze lezing gaat conservator Ad Maas in op deze Nederlandse topwetenschappers en hoe atomen en moleculen richting gaven aan hun onderzoek. Maar waarom twijfelden zoveel van hun collega's eigenlijk nog aan het bestaan daarvan?
Voor de Show & Tell na afloop van de lezing heeft Ad drie speciale objecten uitgekozen. Met deze ringen voor supergeleiding testte Kamerlingh Onnes een theorie van Einstein om meer inzicht te krijgen in het raadselachtige verschijnsel supergeleiding. Het Proefschrift Van der Waals. Door aan te nemen dat gassen en vloeistoffen zijn samengesteld uit 'echt' bestaande moleculen, wist Van der Waals in zijn proefschrift het thermodynamische gedrag hiervan plots veel beter te kunnen beschrijven. De molecuulmodellen Van 't Hoff. Van 't Hoff was ervan overtuigd dat moleculen echt bestonden. De driedimensionale molecuulmodelletjes die hij maakte, illustreren dat hij hierdoor onbegrepen chemische gedragingen van stoffen kon verklaren.
Over de spreker
Ad Maas is conservator moderne natuurwetenschappen in Rijksmuseum Boerhaave, bijzonder hoogleraar 'Museale Aspecten van de Natuurwetenschappen' aan de Universiteit Leiden en hoofdredacteur van Wonderkamer: magazine voor wetenschapsgeschiedenis.
Praktische informatie
Wanneer: De lezing vindt plaats op zaterdag 17 januari 2026, van 15.00 tot 16.00 uur. Van 16.00 tot 16.30 kunt u blijven voor de Show & Tell van objecten uit het depot. Als u het museum wilt bezoeken dan raden we u aan om dat vooraf aan de lezing te doen, de museumzalen sluiten om 17.00 uur.
Waar: In de congreszaal van Rijksmuseum Boerhaave of online via de livestream
Taal: Nederlands
Kosten: De lezing is gratis op vertoon van een geldig entreebewijs. Dat is bijvoorbeeld een ticket voor het museum of geheel gratis als je een Museumkaart hebt. Kijk hier voor de toegangsprijzen. Het volgen van de livestream is geheel gratis.
Aanmelden: Aanmelden voor de lezing in de zaal, of via de livestream, kan via onderstaande knoppen. Voor beiden is er een ander aanmeldformulier.
